Leve de grote stad

« Voorgaand artikel | Overzicht | Volgend artikel »

 'Terreur is nog niet hetzelfde als terrorisme'
29 oktober 2003

Herman Meijer: 'We zijn wel hartstikke aardig, maar we zijn niet gek.'

GroenLinks steunde vorige week een VVD-voorstel om moskeeën die de rechtsorde bedreigen, te sluiten. Herman Meijer, wat krijgen we nu? Valt GroenLinks van z'n geloof af?
"Als een moskee stelselmatig wordt gebruikt als plek voor strafbare feiten, zoals ronselen voor gewelddadige acties, dan moet je je volgens ons Kamerlid Marijke Vos afvragen of het nog wel gaat om een gebedshuis. Of het niet in feite een dekmantel is voor iets anders."

De ministers Donner en Remkes antwoord-den dat de vrijheid van godsdienst sluiting belemmert.
"In alle kerken in Nederland zijn bij tijd en wijle politieke zaken aan de orde, en soms discutabele. Dat is allemaal nog geen reden tot ingrijpen. Het begint kri-tisch te worden wanneer er criminele han-delingen worden aangemoedigd of georganiseerd. Zeker als dat een systematisch karakter krijgt. Het Openbaar Ministerie zou in richtlijnen kunnen vastleggen wanneer er nog sprake is van de uitoefening van de vrijheid van godsdienst, en wanneer het om andere dingen onder die dekmantel gaat." '

U pleit eigenlijk voor aanscherping van de wetgeving?
"En van het vervolgingsbeleid. Een precisering van de grenzen van de godsdienstvrijheid. Omdat die vrijheid kennelijk ruimte laat voor zaken die niet door de beugel kunnen."

GroenLinks contra radicale moskeeën: dat was nieuws.
"Logisch. Men kent ons als een partij die niet snel de vingers zal uitsteken naar de vrijheid van godsdienst. Dat er door GroenLinks een keer grenzen worden gesteld - wat overigens wel vaker is gebeurd - valt op omdat men langzamerhand een beeld heeft geconstrueerd dat wij een mul-ticulturalistenpartij zijn die alles wel mooi vindt wat er zo gebeurt."

Jullie zijn toch van alle politieke partijen het vriendelijkst tegenover allochtonen ?
"Nou... wij weten er het meeste van en wij zijn de partij met de meeste allochtone leden. Dat leidt ook tot een sterke interne discussie. Wij hebben bijvoorbeeld veel Turkse leden die uit een strenge seculiere traditie komen, en die traditie staat zeer argwanend tegenover de georganiseerde islam. We kijken dus heel precies, in plaats van te generaliseren. Wat er over dé islam in Nederland wordt gezegd, slaat over het algemeen nergens op. Het berust op een beperkt aantal bouwsteentjes, variërend van terrorisme tot vrouwenbesnijdenis, ook al is dat helemaal niet islamitisch, en zelfs eerwraak, een plattelandsgebruik van ver voor de islam dat ook moslimregeringen proberen uit te roeien."

GroenLinks is wel aan het schuiven. Uw Kamerlid Van den Brand veroordeelde radicale dierenacties als stuitende misdrijven die de rechtsstaat bedreigen. Niet eerder was GroenLinks zó afwijzend.
"Waar het Arie van den Brand om ging, was de bedreiging van pelsdierhouders en zelfs hun kinderen. Hij zei dat het hem koud om het hart werd toen hij daarover las. Dat vind ik volkomen begrijpelijk."

Wat zegt u dat afstandelijk.
"Ik bedoel: hier gaan activisten zo ver over de schreef, dat niet alleen de verhou-ding tussen doel en middel zoek is, maar dat er ook slachtoffers dreigen te worden gemaakt die er part noch deel aan hebben. Ook hierover discussiëren we flink bij GroenLinks. We hebben een actieve dierenrechtenwerkgroep, die heel slim is in het bedenken van keurige wettelijke maatregelen om het welzijn van dieren te bevorderen. Dat vind ik een buitengewoon waardevolle zaak; die moet je beschermen tegen malloten die het gezond verstand verliezen en het criminele pad opgaan. Als je mensen gaat bedreigen, doe je die mensen onrecht aan, maar ook de zaak waar je voor staat."

Wat vindt u nog meer niet geoorloofd? Brandstichting?
"Inderdaad. Alle zaken die als een misdrijf moeten worden aangemerkt, zijn ongeoorloofd."

En het vrijlaten van nertsen?
"Dat vind ik een bizarre aangelegenheid. Een groot deel van die beesten komt om, dus het is ook nog eens dieronvriendelijk. Wat zich bij deze activisten voordoet, is wat er wel vaker gebeurt met activisten, namelijk dat er een isolement van het eigen gelijk optreedt. En in dat isolement vervagen de grenzen omdat ze niet meer worden gecorrigeerd door anderen. Onze Kamerfractie heeft dan ook gezegd: hier moeten we niet de terrorismewetgeving op toepassen. Groepen en individuen die dit doen, kunnen langs de gewone wette-lijke wegen worden vervolgd."

Is het bedreigen van mensen en het beschadigen van eigendommen niet terreur te noemen?
"Terreur is nog niet hetzelfde als terrorisme."

En als je ontoelaatbare middelen toepast om politiek je zin te krijgen?
"Deze dierenactivisten organiseren zich weliswaar op ontoelaatbare handelingen, maar dat doen heel veel gewone criminele bendes ook, en die worden ook niet als terroristen bestempeld."

Waarin onderscheidt het harde dierenactivisme zich dan van het terrorisme?
"Zij zijn niet stelselmatig ingesteld op het ombrengen van mensen, niet op duur-zame ontwrichting van de maatschappij, niet op chaos - nee, hier kun je niet van terrorisme spreken. Dan zouden ze twee of drie fases verder in de ontsporing moeten zitten."

Dat begrip is een maatje te groot voor radicaal dierenactivisme?
"Sowieso. En daarom is die antiterrorismewetgeving zo riskant. Donner zet een heel aantal zaken opzij die normaliter tot de rechtsstaat behoren. Ook hier geldt de vraag naar proportionaliteit, naar de verhouding tussen doel en middel."

Dirk Boon, hoogleraar dier en recht, sprak in Trouw over begrijpelijke acties van burgerlijke ongehoorzaamheid.
"Dat vind ik wel érg zachtaardig. Ik weet niet wie hij dan voor zich ziet. Ik kan me niet voorstellen dat hij het lijfelijk bedreigen van mensen en hun kinderen nog onder die noemer kan vatten."

GroenLinks wil niet meer voor al te zachtaardig doorgaan?
"We zijn wel hartstikke aardig, maar we zijn niet gek. Als je, zoals ik, acht jaar wet-houder bent geweest in een moeilijke stad als Rotterdam, dan loop je niet meer met een roze wolk om je hoofd, voorzover je dat daarvóór al deed. Daar word je wel realist van. Maar wat veel mensen niet kunnen bevatten, is dat je tegelijkertijd optimistisch kunt zijn over de multiculturele samenleving én strak over de voorwaarden waaronder die samenleving zich ontwikkelt. Over zaken als inburgering bijvoor-beeld. Hier in Rotterdam vonden we al jaren voordat het wet werd, dat nieuwkomers de Nederlandse taal moesten leren."

Waarin kan GroenLinks volgens u als realist nog wel wat realistischer worden?
"Ik kom wel partijgenoten tegen van wie ik denk dat ze eens wat dieper in de dingen zouden moeten duiken. We discussiëren momenteel over individualisering en emancipatie. Bij sommige mensen leeft een te rooskleurig beeld, alsof zelfverwerkelijking nooit kan ontsporen in egoïstisch gedrag of lompheid. Je moet je afvragen of het doel is dat iedereen maar een grote muil heeft, zogenaamd weet waar het heen moet en zich van anderen weinig aantrekt. De grotebekkendemocratie. Dat kun je gerust een project van het herwinnen van realisme noemen."